Moonphase Watches
“Moonphase” เป็นฟังก์ชั่นการใช้งานที่น้อยคนนักจะใช้งานจริง ๆ การดูวงโคจรของดวงจันทร์ใน 29.5 วันของทุกเดือน คงเป็นเรื่องง่ายกว่าถ้าดูในแอพลิเคชั่นหรือจากข้อมูลดาราศาสตร์ในเว็บไซต์ แต่ใครกันที่ใช้ประโยชน์ของข้างขึ้นข้างแรมในใช้งาน ? ในอดีตนักทำนายดวงดาว โหราศาสตร์ใช้ความรู้ สังเกตการเคลื่อนที่ของดวงดาว รวมถึงดวงจันทร์และดวงอาทิตย์ เพื่ออธิบายปรากฎการณ์ต่าง ๆ ที่เกิดขึ้น ในเมืองปราก (Prague) สาธารณรัฐเช็ก มีหอนาฬิกาดาราศาสตร์ ตั้งตระหง่านกลางจตุรัสเมืองเก่า เป็นหอนาฬิกาที่เก่าแก่ที่สุดแห่งหนึ่ง สร้างในปี ค.ศ.1410 ซึ่งเป็นการอธิบายตำแหน่งโคจรของดวงอาทิตย์และดวงจันทร์บนท้องฟ้า
การโคจรของดาวบริวารของโลก ทำให้เกิดอีกสิ่งหนึ่งนั้นก็คือ น้ำขึ้นน้ำลงถือเป็นปรากฎการณ์ทางธรรมชาติที่มีความสำคัญต่อการเดินเรือเสมอมา คงไม่แปลกที่ในสมัยศตวรรษที่ 18 เรือเดินสมุทรทั้งหลายมีนาฬิกาคุณปู่ (Longcase Clock) ถูกจัดวางให้อยู่บนเรือ หากแต่ว่านาฬิกาคุณปู่นี้ไม่เพียงแต่จะบอกเวลาเท่านั้น ยังมีฟังก์ชั่น “Moonphase” ในรูปแบบดวงจันทร์หน้าคน (Moon face) ตามสมัยนิยมของยุควิคตอเรีย (Victoria) ในศิลปะแบบนวศิลป์ (Art nouveau)
จากนาฬิกาคุณปู่ (Longcase Clock) มาถึงนาฬิกาพก (Pocket watch) ฟังก์ชั่น “Moonphase” ยังคงได้รับการตอบรับเรื่อยมา ค.ศ. 1818 Bregeut แบรนด์นาฬิกาที่เก่าแก่ ผลิตนาฬิกาพกแสดงฟังก์ชั่น “Moon phase”บนหน้าปัด No.3066 ออกแบบโดยเจ้าของแบรนด์ Abraham-Louis Breguet ขนาดตัวเรือน 48mm. ตัวเรือนทองคำรูปแบบของดวงจันทร์หน้าคน( Moon face) ปรากฎในรูปแบบงานศิลปะแบบ อาร์ตเดโค่ (Art deco)
Patek philippe นำฟังก์ชั่น “Moonphase” มาใส่ในนาฬิกาข้อมือเรือนแรกในปี ค.ศ. 1925 ในภายหลัง Rolex ผลิตนาฬิกาข้อมือที่มีฟังก์ชั่น “Moonphase” รุ่น 8171ในปี 1949 ตัวเรือนขนาด 38 mm มาร์เกอร์หลักขีด แสดงวันที่และเดือนในตำแหน่ง 12 นาฬิกา หน้าปัดย่อย Moonphase ยังคงเป็นหน้าคนในรูปแบบอาร์เดโค (Art deco)
รูปแบบของ Moonphase ได้เปลี่ยนไปตามยุคสมัย ศตวรรษที่ 18 ดวงจันทร์จะมีลักษณะเป็นรูปหน้าคน หรือที่เรียกว่า “Moon face” รูปแบบศิลปะแบบนวศิลป์ (Art nouveau) เป็นการนำศิลปะแบบดั้งเดิม เน้นลายธรรมชาติ อ่อนช้อย แต่ให้ความสำคัญกับมิติและรูปทรง ดวงจันทร์ ถูกเชื่อมโยงกับความเชื่อต่าง ๆ ในแต่ละประเทศ ที่บนดวงจันทร์จะมีเทวดาที่ดูแลรักษาเด็ก ๆ เมื่อถึงเวลาเทวดาจะลงดูแลมนุษย์บนโลก ทำให้คนสมัยก่อนเห็นดวงจันทร์เป็นหน้าคนหรือเทวดาตามความเชื่อ ซึ่งอาจจะเป็นแรงบันดาลใจในการออกแบบ Moonphaseในยุคสมัยนี้
A trip to the moon (Voyage dans la Lune,1902) ถือว่าเป็นหนังไซไฟ (Sci-fi) ระดับตำนานยุคแรกจากประเทศฝรั่งเศส ภาพของจรวจพุ่งชนดวงจันทร์เป็นสิ่งที่โด่งดังมาก สำหรับความเชื่อเรื่องเดินทางไปยังดวงจันทร์ในสมัยนั้น ถือว่าเป็นแรงบันดาลใจในเชิงสร้างสรรค์ภาพลักษณ์ของดวงจันทร์แบบใหม่ ร่วมกับงานวิทยาศาสตร์
ในปี 1920 ศิลปะแบบอาร์ตเดโค่ ถูกใส่ลงไปนาฬิกาในรูปแบบของ Moonface หรือแรกว่า “Man in the moon” มีการลดทอนรายละเอียด ใช้เส้นที่เรียบง่าย ตอบสนองการปฏิวัติของวงการวิทยาศาสตร์
หลังจากสงครามโลก วงการอุตสาหกรรมได้เติบโตรวดเร็ว เพื่อตอบสนองกับการฟื้นฟูบ้านเมืองหลังสงคราม รูปแบบศิลปะที่ต้องใช้เวลาได้ถูกแทนที่จากศิลปะ Mimamalism รูปแบบของ Moon phase จะมีรูปแบบสีทองเรียบ ๆ ไม่มีลวดลาย เน้นความเรียบง่าย และการใช้งานเป็นหลัก เช่นนาฬิกา IWC , Junghan
ปัจจุบันนวัตกรรมและเทคโนโลยีพัฒนาสิ่งใหม่ ๆ ขึ้นมา การออกแบบ Moon phase จึงมีลวดลาย จากการใช้เครื่อง CNC หรือการสลัก ดวงจันทร์มีพื้นผิวที่มีมิติและสามารถในการสะท้อนแสงได้ Moonphase ถือว่าเป็นฟังก์ชั่นการใช้งานที่มีอย่างยาวนาน จากการบอกเดือนของคนสมัยการ ถึงแม้ในปัจจุบันจะเป็นฟังก์ชั่นที่ไม่มีการใช้งานทั่วไปแล้ว แต่ Moonphase ถูกยอมรับในรูปแบบงานศิลปะที่หรูหราและมีค่าไม่น้อยทีเดียว
แหล่งอ้างอิง
: https://www.hautetime.com/the-waxing-appeal-of-vintage-moon-phase-watches/93907/
: https://www.daviddugganwatches.co.uk/one-to-watch/2019/a-guide-to-the-moonphase-complication/
: https://www.timepiecechronicle.com/features/2017/6/21/moonphases
: https://realstyle.therealreal.com/moon-phase-watch-history-iwc-zenith-audemars-piguet/
: https://www.iwmagazine.com/news-and-now/20150918/breguets-art-and-innovation-in-watchmaking-exhibit/
: http://www.lovedesigner.net/a-trip-to-the-moon/
: https://www.timepiecechronicle.com/features/2017/6/21/moonphases
: https://www.pinterest.com/pin/381328293429598848